Güçsüzseniz, konsantre olamıyorsanız, çabuk yoruluyorsanız mutlaka okuyun...
İç Hastalıkları Uzmanı Prof.Dr.Sunay Sandıkçı genel güçsüzlük, çabuk
yorulma ve konsantrasyon güçlüğü olarak ifade edilen yorgunluk, çok sık
rastlanan bir semptomdur. İş performansını, aile yaşamını ve sosyal
ilişkileri olumsuz etkidiğini belirtti.
En sık nedenler aşırı egzersiz, uyku bozukluğu, beslenme yetersizliği,
kondüsyon eksikliği, üst solunum yolu enfeksiyonları, kansızlık, tiroid
hastalıkları (tiroidin az veya çok çalışması) akciğer hastalıkları,
ilaçlar, viral hastalıklar, kanser ve depresyondur. İlaçlar, özellikle
de sakinleştiriciler, depresyon, allerji ve tansiyon ilaçları, kas
gevşeticiler ve pek çok antibiyotik yorgunluğa neden olabilir. Altı
aydan uzun sürmesi halinde kronik yorgunluktan bahsedilir.
Kronik yorgunluğu olan olguların 2/3’ünden psikiyatrik hastalıklar,
özellikle de depresyon(%58), panik bozukluk(%14) ve somatizasyon
bozukluğu(%10) sorumludur. Kronik yorgunluğun %10’undan azını “kronik
yorgunluk sendromu” oluşturur ki; bu durumda tıbben açıklanamamış mental
ve fiziksel yorgunluk hali ile birlikte uykuda dinlenememe,
konsantrasyon güçlüğü ve grip benzeri semptomlar( baş ağrısı, kas
ağrısı, eklem ağrısı, boğaz ağrısı, halsizlik) mevcuttur. Kronik
yorgunluk sendromu, çoktan beri bilinen, eskiden nevrasteni dediğimiz,
fizik inceleme ve laboratuvar tetkiklerinde anormallik olmasa da gerçek
bir hastalıktır. Fiziksel, mental veya duygusal aşırı yükün oluşturduğu
stresi tolere edememe, stresle başedememe söz konusudur. Etyolojisinde
pekçok faktörün rolü olduğu biliniyor.
İnfeksiyonlar, fizik travma, depresyon, uyku bozuklukları, bağışıklık
sisteminde bozukluk, endokrin ve metabolik bozukluk ve kişiliğin rolü
var. Kadınlarda, eğitim düzeyi ve mesleki statüsü düşük olanlarda ve
genç-orta yaş grununda daha fazladır. Sürekli veya tekrarlayıcı
yorgunluğu olanlarda fizik muayene ve rutin testler normalse akla
gelmelidir.
Kronik yorgunluğun değerlendirilmesinde öykü çok önemli. Fizik muayene
ve laboratuvar testleri destekleyici veri sağlar. Öyküde yorgunluğun
başlangıcı, seyri, süresi, günlük paterni, azaltan veya artıran
faktörler, günlük yaşantıya etkisi, uyku miktarı, düzeni ve kalitesi,
uykunun semptomları iyileştirip iyileştirmediği sorgulanmalı, kullanılan
reçeteli ve reçetesiz ilaçların doz ve şemaları gözden geçirilmeli,
organik hastalıklar yönünden karekteristik diğer belirtiler
sorgulanmalıdır.
Egzersiz-uyku-beslenme arasındaki dengesizlikten olan fizyolojik
yorgunlukta altta yatan tıbbi bir sorun yoktur ve dinlenmekle düzelir.
Organ hastalığına bağlı yorgunluk, genellikle aktivite ile ortaya çıkar.
Depresyonda, kişi genel olarak hiçbirşey yapamayacağını tanımlar.
Kronik yorgunluk sendromunda ise yorgunluğun egzersizle ilgisi yoktur,
istirahatle de geçmez.
Laboratuvar testleri, öykü ve fizik muayene spesifik hastalığı
düşündürmedikçe sınırlı olmalı. Tam kan sayımı, sedimantasyon, kan
şekeri, karaciğer ve böbrek fonksiyonları, elektrolitler, TSH, tam idrar
tetkiki, ağrı veya kas zayıflığı varsa kreatinin kinaz bakılmalı. Öykü
ve fizik muayenede pozitif bulgu olmadan yapılan ayrıntılı testlerin
tanıda değeri az. Örneğin bir çalışmada ana yakınması en az 1 aydır
yorgunluk olan 100 erişkin hastada laboratuvar testleri tedaviyi sadece
%5 hastada etkilemiştir.
Tedavi kişiye göre düzenlenmeli.
•Fizyolojik yorgunlukta yeterli (erişkinler için geceleri 7-8 saat)ve iyi uyku önemli.
Uyku hijyeni için genel öneriler:
- sabahları kalkış saatlerinizi düzenleyin
- ögleden sonra aktivitenizi artırın
- akşamları veya yatmadan önce egzersiz yapmayın
- gündüzleri bol ışıklı ortamda bulunun
- yatmadan önceki 2 saat içinde ılık duş alın
- akşamları kafein, nikotin, alkol, fazla yemek ve içecekten sakının
- yatak odanızı sadece uyumak için kullanın
- yatarken ışığı ve televizyonu kapatın
•Düzenli egzersiz, enerji düzeyini artırır ve neden ne olursa olsun
yorgunluğu azaltır. Düzenli orta düzeyde aerobik egzersizin (haftanın
çoğu günü 30 dakika yürüyüş veya eşdeğeri) hastalıkla ilgili yorgunluğu
istirahatten daha etkin olarak azalttığı gösterilmiştir.
•Depresyonu olanlarda antidepresif ilaç tedavisi önerilir.
Antidepresanlar yorgunluğu artırabilmesine rağmen 6-8 hafta kullanmadan
kesilmemeli. Egzersizle kombine edildiğinde ise sonuçlar daha iyi.
•Kahvenin uyarıcı etkisi var ve geçici olarak performansı artırır.
•Kronik yorgunluk sendromunda 2 yaklaşımın (bilişsel davranıs terapisi
ve kademeli egzersiz tedavisi) faydası kanıtlandı. Bilişsel davranış
terapisi, iyileşmeyi geciktirecek inanç ve davranışlarını değiştirmeye
yönelik olarak seanslar halinde düzenlenir. Düzeyi giderek artırılan
egzersiz tedavisi yorgunluğu azaltır. Olguların yaklaşık %40-50!sinde bu
tedavilerle yorgunluk azalmakta. Gerek klinik deneyimler, gerek
araştırmalar, kronik yorgunluk sendromu tedavisinin güç olduğunu
göstermektedir
Mesaj Sayısı
Nerden
Yaş
Konu: Yorgunlukla başa çıkmak çok kolay! 
Cuma Ağus. 13, 2010 1:59 pm
