Sorunlarınızı Yazmadan Önce Bakınız

Görüntü Arızaları
$ VGA çıkışında görüntü elde edilemiyor (görüntü yok)...
Bu arıza en çok karşılaşılan arızalardan olup aşağıdaki adımların takip edilmesi ile çözüme kısa zamanda ulaşmak mümkün olacaktır.
- Bu tür arızalarda makine çalıştığı çok iyi bilinen monitör, klavye, mouse gibi çevre birimleri ile test edilmelidir. Eğer arıza ortadan kalktıysa değişikliği yapılmış çevre birimi arızalı demektir. Bunlara rağmen arıza giderilmediyse;
- Power kablosu test edilir. Bunun için power supply’a giren kısmı bir multimetre cihazı ile veya kontrol kalemi ile ölçülür. Burada voltaj yoksa kablo yenisi ile değiştirilir.
- Power supply fanı dönüyorsa power supply çıkışları ölçülür. 5V ve 12V çıkışlarının normal olup olmadığı gözlenir. Fakat, fan dönmüyor, çıkış voltajlarından en az biri yanlış veya koruma sesi (vızıltı şeklinde) geliyorsa, power supply bozuktur ya da SPS (Switching Power Supply – Anahtarlamalı Güç Kaynağı) aşırı gerilim dalgalanmalarından dolayı korumaya geçmiştir, veya sisteme bağlı floppy, hard disk, CD-ROM veya diğer kartlardan birinde kısa devre mevcuttur. Bu durumu anlamak için öncelikle power supply ile beslenen floppy, hard disk, CD-ROM ve anakart power bağlantıları birer birer kesilerek arıza tespiti yapılır.
- Yukarıdaki adımlar yapıldı ve arıza henüz giderilmediyse sırasıyla RAM’lerin slotlara doğru ve uygun sırayla takılıp takılmadığına, CPU ayarlarının doğru yapılıp yapılmadığına bakılır. Tamamı normalse ve imkan varsa bu parçalar çalıştığına emin olunan yenileriyle değiştirilip test edilir.

$ Bazen ekranda kırmızı veya mavi renk hakim oluyor...
Bu tür bir arıza genellikle monitörün ekran kartına giren pinlerinden birinin veya birkaçının eğilmesi veya kırılması ya da bu kablo içerisindeki bir kopukluktan kaynaklanmaktadır. Monitörü başka bir bilgisayarda deneyin. Problem devam ediyorsa kablonun değişmesi gerekir.

$ Düğmeye basıldığında tüm ışıklar yanıyor; fakat, görüntü yok...
Problem büyük ihtimalle anakarttadır. Bu duruma özellikle CIH virüsü ile BIOS’un bozulması sonucu rastlanır. BIOS’un yeniden yazılması denenir. Olmuyorsa anakart değiştirilir.
Bu duruma makine montajı ilk yapıldığında rastlanmışsa ve CPU saat ayarları anakart üzerinde jumperler ile yapılıyorsa bu ayarların doğru yapıldığına emin olur. Farklı bir çarpanın seçilmesi bu duruma sebep olabilir.
Hard disk, floppy veya CD-ROM sürücü arızalı olup kısadevre yapıyor olabilir. Bu cihazların bağlantıları sökülüp makine açılır. Eğer görüntü geldiyse sırasıyla sökülen cihazlar takılarak arızalı cihaz tespit edilir.

$ Görüntü var ancak bazı renkler mevcut değil...
Arıza monitörde değilse ekran kartı arızalıdır. Değiştirilmeli.

$ Ekranda renkler var fakat soluk, 16 renkte çalışıyor...
Ekran kartı sisteme tanıtılmamıştır. Bu karta ait driver disketi veya CD’si ile sisteme tanıtın.
Ekran kartı sisteme tanıtılmışsa Denetim masası-Görüntü-Ayarlar-Renkler kısmında 256 Renk, Yüksek Renk (16 bit) veya Gerçek Renk (32 bit) seçeneklerini seçin.

$ Açılan pencereler kapatılırken ekranda iz bırakıyor...
Ekran kartı arızalıdır. Eğer VRAM’ler çıkartılabiliyorsa çıkartıp yenilerini takarak deneyin.
Ekranın çözünürlüğü ve tarama ayarlarını değiştirin. Problem giderilmediyse ekran kartını değiştirin.

$ TV kartı çalışırken ekranda başka yere sürüklendiğinde iz bırakıyor...
Öncelikle ekranın tarama ayarları değiştirilir. Sonuç alınamadıysa daha uyumlu bir ekran kartı veya tv kartı tercih edilir.

$ ASUS AGP-V3800 ekran kartı kullanıyorum. VGA+TV dual özelliğini aktif yapamıyorum...
Çözünürlüğü 800x600 veya daha aşağısına ve 16 bit renk seviyesine veya daha aşağısına indirin.

$ ASUS MEW M/B tip bir anakart ve 32 MB RAM kullanıyorum. NT 4.0 kurduğumda ekran kartının sürücüsünü yükleyemiyorum...
Ekran kartının sürücüsünün yüklenebilmesi için minimum 64 MB RAM gerekmektedir.

Açılma Problemleri
$ Makinenin güç düğmesine basıldığı halde açılmıyor, ön panel ışıkları yanmıyor...
Bu tür durumda yapılması gereken ilk şey elektrik prizinde elektriğin olduğuna emin olmaktır. Daha sonra da makinenin tüm kabloları kontrol edilir, özellikle güç kablosu olmak üzere tüm kablolar sıkıca yerleştirilir. Sorun devam ediyorsa aşağıdaki adımları izleyin:
Bilgisayarınız AT yapıda ise;
Büyük ihtimalle power supply (güç kaynağı) ünitesi arızalanmıştır. Yenisi ile değiştirmek gerekir.
Power düğmesi arızalanmış olabilir. Elektrik fişini sökün ve kasanın kapağını açarak power düğmesini çıkartın. Düğmenin ucundaki kontak kablolarını kalın bir iletkenle kısadevre edin ve kasanın arkasına elektrik kablosunu takın. Eğer makine açıldıysa arıza düğmededir. Bu durumda yenisi ile düğmeyi değiştirin. Elektrik fişi takıldığında düğmenin ucunda 220 V olacağından dikkatli davranılmalıdır.
Bilgisayarınız ATX yapıda ise;
ATX anakartlarda “soft power on/off” özelliği bulunmaktadır. Güç kaynağı ünitesi anakarttan alacağı komutlar doğrultusunda cihaza elektrik vermekte veya kesmektedir. Anakartın bu komutu vermesi için yine anakart üzerindeki “power on” jumperi kısadevre edilir. Bu işlem kasadaki açma kapama düğmesi ile yapılır. Eğer bu düğme bozuksa veya kablosu bu jumpere takılmamışsa bu işlem yapılmayacağından; anakart makineyi açmayacaktır. Düğmenin bozuk olma ihtimali düşünülerek anakart üzerindeki bu jumper başka bir ilenken ile (tornavida gibi) kısa devre edilerek makinenin açıp açmadığı kontrol edilir. Eğer açıyorsa düğme değiştirilir.
Güç kaynağının anakarta gerilim veren kabloları haricindeki HDD, CD-ROM gibi cihazlara bağlı kabloları çıkartılır. Anakarta gerilim veren kablonun sıkı olmasına dikkat edilir. Power on jumperi kısa devre edilerek çalışıp çalışmadığına bakılır. Eğer makine açılıyorsa HDD veya CD-ROM gibi cihazlarda problem aranır.
Güç kaynağının bozuk olma ihtimaline karşı sağlam bir güç kaynağı takılarak makinenin açılıp açılmadığına bakılır.
Problem devam ediyorsa anakarta takılı ses kartı, faks modem gibi opsiyonel kartlar çıkartılır ve yeniden açılması denenir. Buna rağmen problem yine çözülmediyse anakartın arızalı olma ihtimali yüksektir. Sağlam bir anakart takılır

$ Düğmeye basıldığında tüm ışıklar yanıyor; fakat, hiçbir ses ve görüntü yok...
Problem büyük ihtimalle anakarttadır. Bu duruma özellikle CIH virüsü ile BIOS’un bozulması sonucu rastlanır. BIOS’un yeniden yazılması denenir. BIOS’un yeniden yazılması kitabın anakartlarla ilgili bölümünde anlatılmıştır. Olmuyorsa anakart değiştirilir.
Bu duruma makine montajı ilk yapıldığında rastlanmışsa ve CPU saat ayarları anakart üzerinde jumperler ile yapılıyorsa bu ayarların doğru yapıldığına emin olur. Farklı bir çarpanın seçilmesi bu duruma sebep olabilir.

$ Açılışta “ERROR: Can't write ESCD” hatası veriyor...
Eğer herhangi bir donanım değişikliği yapmadıysanız BIOS flash chip ile ilgili hatalı bir durum vardır. BIOS’ta setup defaul’u tekrar yükleyin.

$ Açılışta keyboard hatası veriyor ve klavyenin hiçbir fonksiyonu çalışmıyor...
ü Klavyenin iyi takıldığına emin olun. Buna rağmen devam ediyorsa klavyeyi başka bir makinede deneyerek sağlam olup olmadığını kontrol edin.
Sağlam klavye takılı olduğu halde problem devam ediyorsa anakartın klavye girişinde problem var demektir. Genellik buradaki sigorta atar. Bu duruma daha çok makine çalışırken klavyeyi söküp takmak sebep olur. Anakartı sökün. Burada kenarında “fuse” yazan direnç veya mercimek kondansatör şeklindeki sigortayı bulun. Her iki ucunu lehimlemek suretiyle bir tel ile kısadevre edin. Ayrıca klavye girişi ile anakart arasındaki bağlantı noktalarında soğuk lehim varsa bu lehimleri tazeleyin. Kartları yerlerine takarak tekrar deneyin. Sorun çözülmediyse anakartı değiştirin.

$ Bilgisayar Windows işletim sistemine girmeden kilitleniyor...
Bilgisayarınız açılırken CONFIG.SYS ve AUTOEXEC.BAT dosyaları içerisinde bulunan satırlar icra edilirler. Bu satırlar arasında 32 bit sistemle uyumlu olmayanlar var ise bunlar problem çıkartabilirler. Bu satırların icrası iptal edilmelidir. Bunun için aşağıdaki yolları takip ediniz;
1. Bilgisayarı kapatıp yeniden açın. Açılış esnasında “Windows 98 başlıyor” yazısını görünce <F8> tuşuna basın.
2. Karşınıza çıkan seçeneklerden “Adım Adım Onaylama” seçeneğini seçerek icra edilen satırları dikkatlice izleyin.
3. Burada icra edilen satırı tespit edin ve makineyi yeniden kapatıp <F8> ile açın. Şimdi “Sadece Komut İstemi” satırını seçin ve Dos ortamına geçin.
4. “edit config.sys” veya “edit autoexec.bat” yazarak ilgili komutu bulun ve burayı silin veya başına “; ” koyarak icra edilmesini engelleyin.
5. Yaptığınız değişiklikleri kaydedip makinenizi yeniden kapatıp açın.
“C:>\WINDOWS” dizini altında “WIN.COM”, “HIMEM.COM” ve “EMM386.EXE” dosyalarının bulunup bulunmadığına bakın. Eğer yoksa başka bir bilgisayardan kopyalayın ya da Cab (Cabinet) dosyalarından bunları açın.
Bilgisayarınızı Windows 95/98 açılış disketi ile açın. “ATTRIB MSDOS.SYS –H –R” yazarak MSDOS.SYS dosyasının gizlilik (hidden) ve salt okunurluk (read only) halini kaldırın. “EDIT MSDOS.SYS” yazarak bu dosyanın içeriğini görün. Burada “BootGUI=0” yazan bir satır varsa “0” sayısını “1” sayısı ile değiştirin. Burada “0” olması grafik arabirimine girmeyi engeller. Aşağıda örnek bir MSDOS.SYS dosyasının içeriği verilmiştir.
[Paths]
WinDir=C:\WINDOWS
WinBootDir=C:\WINDOWS
HostWinBootDrv=C
[Options]
BootMulti=1
BootGUI=1
DoubleBuffer=1
AutoScan=1
WinVer=4.10.1998

$ Windows’a girerken düzensiz karakterler ve bip sesi çıkıyor...
Büyük ihtimalle registry kayıtları bozulmuştur. Kolay çözüm olarak aynı tip bilgisayarda Windows altınaki SYSTEM.DAT ve USER.DAT dosyalarını DOS ortamında iken buraya kopyalayın. Sorun çözülmediyse Windows’un yeniden yüklenmesi gerekecektir.

$ Açılışta “MSGSRV.32” hatası veriyor...
Bilgisayarı kapatıp açın. Windows’a girerken “F8” tuşuna basın ve çıkan menüden 3. seçenek olan “Güvenli Kip”i seçin. “Denetim Masası” bölümünden “Program Ekle/Kaldır” seçeneğini seçin. Karşınıza çıkan listede “DirectX Drivers” bölümünü seçin. “Restore Audio Drivers” tuşuna basın. Bilgisayarın yeniden açılmasını bekleyin.
$ Açılışta “Hard disk(s) Diagnosis Fail” hatası veriyor...
Daha önceden sisteme tanıtılan bir hard disk çıkartıldı ve yeniden ayar yapılmadıysa veya bu hard disk bozulmak suretiyle sistem tarafından görülmüyorsa böyle bir hata ile karşılaşılabilir. Çözüm olarak hard disk bağlantıları kontrol edilir ve ayarlar yeniden yapılır. Problem devam ediyorsa bu hard diski başka bir makinede denemek suretiyle arızanın hard diskten mi yoksa başka bir yerden mi kaynaklandığı araştırılır.

$ Windows her açılışta Scandisk yapıyor...
Windows kapatılırken “Bilgisayarı kapat” seçeneğinden kapatılmayıp da direk güç düğmesinde kapatılmışsa scandisk çalışır.
Hard diskte bad sektör olduğu zaman da scandisk çalışır. Eğer bas sektör varsa yüzey taramasına geçer. Gerekli bad sektörleri tespit ettikten sonra Windows çalışır. İstenirse bu işlem yarıda kesilebilir. Fakat sonuna kadar devam etmesinde fayda vardır. Böylece hard diskinizdeki arızaları görmüş olursunuz. Ayrıca sonuna kadar beklenirse Windows bir sonraki açılışta scandisk yapma ihtiyacı hissetmez.
$ “Missing Operating System” hatası veriyor...
Sabit disk parametreleri BIOS Setup’ta hatalı girilmiştir. BIOS Setup’ta “IDE AUTO DEDECTION” yaparak parametreleri düzeltin.

$ RAM’i sayarken “Memory Fail” hatası veriyor...
RAM’ler arızalıdır. Değişmesi gerekir.

$ “Disk Boot Failure, Insert System Disk and Press Enter”
Hard disk takılı olmayabilir veya hard disk partitionlara ayrılmamıştır. Hard diski takarak bir açılış disketi ile sistemi açın ve fdisk yaparak format atın ve sistemi yükleyin.
Not: Bu hataya CIH virüsünün hard diskin partition’larını ortadan kaldırması sonrasında da rastlanmaktadır.

$ “HDD Controller Failure” hatası veriyor...
Bu hataya IDE arabiriminin veya hard diskin bozulması sebep olmaktadır. Hard diski, çalıştığına emin olduğunuz başka bir makinede deneyin. Eğer orada bir problem yoksa anakartı değiştirmek gerekir.

$ “FDD Controller Failure” hatası veriyor...
Disket sürücüye ait IDE arabiriminde problem olabilir. Öncelikle disket sürücüyü başka bir makinede deneyin. Sürücünün çalıştığına eminseniz anakartı değiştirmek gerekebilir.
$ “Invalid Boot Diskette” hatası veriyor...
Floppy’ye taktığınız disket bir açılış disketi değildir. Bir açılış disketi takarak bilgisayarınızı açmayı deneyin.

$ Açılışta ekranı “tas2” yazısı dolduruyor...
Genellikle açılışta driver disketlerinden birinin floppy’de unutulması bu duruma sebebiyet verir. Disketi çıkartıp makinenizi yeniden açın.

$ Bilgisayar bazen çok yavaş açılıyor. İlk Windows 98 logosundan sonra sol üst köşede yanıp sönen “_” imleç işareti çıkıyor. Uzun bir müddet sonra Windows 98 çalışmaya başlıyor...
Bilgisayar açılırken donanımı ve sistem açılış dosyalarını kontrol eder. “_” imleç işareti bu esnada çıkar. Bilgisayarda herhangi bir IRQ çakışması ya da açılış dosyalarını okurken bir komut satırında takılması nedeniyle sistem yavaş açılabilir. Bu problemi gidermek için Autoexec.bat ve Config.sys dosyalarının yedeklerini alarak (daha sonra gerekirse tekrar yüklemek için) bu dosyalar üzerinde tıkanmaya sebep olan satırları tespit edin ve icra edilmesini engelleyin. Satırları silme veya başlarına “rem” yazmak icra edilmelerini engelleyecektir.Bu satırlar bazı donanım aygıtlarının sisteme tanıtılması ya da bazı programların yüklenmesi neticesinde bu dosyalar yerleşmiş olabilirler.

Genel Arızalar
$ Bilgisayar DOS ortamında Türkçe karakterleri yazmıyor...
Eğer işletim sistemi olarak DOS kullanıyorsanız “autoexec.bat” dosyasında aşağıdaki satırın olması gerekir.
keyb tr,,C:\DOS\keybrd2.sys /id:179
Eğer yoksa bu satırı yazın. Şayet “autoexec.bat” dosyası yoksa bu dosyayı oluşturun. Oluşturmak için herhangi bir kelime editöründen bu satırı yazdıktan sonra “autoexec.bat” c: sürücüsünün root (kök) dizinine ismiyle kaydedin. Buradaki id:179 ifadesi Türkçe Q klavyeyi ifade eder. Türkçe F klavye için bu değerin id:400 olması gerekir.
Eğer işletim sistemi olarak WINDOWS kullanıyorsanız “autoexec.bat” dosyasında aşağıdaki satırın olması gerekir
keyb tr,,C:\WINDOWS\COMMAND\keybrd2.sys /id:179
Burada dikkat edilmesi gereken, DOS işletim sisteminin DOS dizinine; WINDOWS işletim sisteminin de WINDOWS dizinine kurulmuş olmasıdır. Şayet farklı dizinlere kurulmuşsa bu dizin ismi girilmelidir.
$ BIOS’u yeniden programlarken “Notice: Boot Block is different” şeklinde bir hata mesajı veriyor...
BIOS modelinin doğru olup olmadığını kontrol edin. Eğer doğru ise bu mesajı geçerek programlama işine devam edin.
$ BIOS programlama işi bittikten sonra “Error: data compare failure” hatası veriyor...
Bu durumda bilgisayarınızın elektriğini kesmeyin veya reset yapmayın. Programlama işini birkaç defa daha deneyin. Eğer sonuç vermezse yeni bir BIOS takmak gerekecektir.

$ ATX kasa kullanıyorum. “Bilgisayarı kapat” dedikten sonra kendiliğinden kapanmıyor...
BIOS Setup’tan “Power Management Setup” bölümünü “User Define”a ve “Video Off Method” seçeneğini “DPMS Reduce On” olarak değiştirin.
$ Monitörde titreme oluyor...
Monitör etrafında hoparlör ya da adaptör gibi manyetik alan yayan cihazlar varsa titremeye sebep olabilir. Bunları monitörden uzaklaştırın.
“Denetim Masası”nda “Görüntü” ikonunu çift tıklayarak “Ayarlar” penceresini açın. Buradan Gelişmiş Ayarlar kısmına geçerek monitör frekans ayarlarını değiştirin. Titremenin olmadığı bir değer varsa burada sabit bırakın.


Burada ekranınızın desteklemediği bir değer çıkarsanız ekranda görüntü kaybolarak sallanmalar olacaktır. Bu durumda “Esc” tuşuna basarak işlemi iptal edin ve eski değere geçin.

Frekans ayarlarının yapıldığı kısım ekran kartının modelleri arasında değişiklik gösterebilir.
$ Disket sürücüsünün ışığı devamlı olarak yanıyor...
Anakart ile disket sürücü arasındaki data kablosu ters bağlanmış olabilir. Kablonun kıvrımlı tarafı disket sürücüye takılır. Ayrıca kablonun çizgili tarafı hem anakart üzerindeki hem de disket sürücüsü üzerindeki 1 numaralı uca gelmelidir.
$ Disket sürücü disketi okumuyor veya yanlış okuyor...
Disket sürücünün kablosu arızalı olabilir. Başka bir kablo ile değiştirerek yeniden deneyin.
BIOS setup’tan disket sürücü tanıtılmamış ya da yanlış tanıtılmış olabilir. BIOS setup’a girerek ilgili kısmı 1.44 olarak değiştirin.